Το περασμένο Σάββατο, μια ομάδα παιδιών δημοτικού σχολείου της Λευκωσίας συνοδευόμενη από τη δασκάλα τους επισκέφθηκε το Προεδρικό Μέγαρο όπου έκανε μια μικρή παράσταση, αναπαράσταση αυτού που οι χριστιανοί πιστεύουν ως Ανάσταση του Λαζάρου.
Η φωτογραφία δόθηκε στη δημοσιότητα και προκαλεί ακόμη έντονες συζητήσεις στα social media, με τους μεν να μιλούν για Μεσαίωνα, οπισθοδρόμηση και πράγματα αδιανόητα για μια ευρωπαϊκή χώρα το 2023, καταλήγοντας σε προβλέψεις για το τι μας περιμένει τώρα που έχουμε «Πρόεδρο θρησκόληπτο», «του Αθανάσιου», «του Μόρφου», «που νηστεύει» και διάφορα άλλα. Και τους δε, να υπεραμύνονται του φυσιολογικού του πράγματος, λέγοντας ότι πρόκειται για έθιμο. Συνήθως με τους πρώτους να ανταπαντούν ότι δεν είναι λογικό το έθιμο και η μακάβρια αναπαράσταση να γίνονται στην αίθουσα εκδηλώσεων του Προεδρικού.
Ας ξεκινήσουμε από κάπου: όντως πρόκειται για έθιμο. Ένα έθιμο το οποίο τα παλιά χρόνια γινόταν στις πλείστες των εκκλησιών όπως γίνεται ακόμα το στόλισμα και η περιφορά του επιταφίου και όλα τα υπόλοιπα. Εάν ήταν όντως αλλόκοτο να το βλέπει κανείς στην αίθουσα εκδηλώσεων του Προεδρικού Μεγάρου; Ήταν, ναι. Λαμβανομένου ειδικά υπόψη ότι το κράτος είναι κοσμικό, ο δε Πρόεδρος δεν εκπροσωπεί μόνο τους ορθοδόξους με βάση το Σύνταγμα, ούτε καν μόνο τους χριστιανούς, και ότι μιλάμε για ένα ευρωπαϊκό -στα χαρτιά έστω και μόνο- κράτος, και εγώ ομολογώ ότι το βρήκα κάπως. Και κάτι περισσότερο.
Εάν θεωρώ ότι ήταν Μεσαίωνας; Ομολογώ πως όχι. Ήταν ένα δημοτικό σχολείο στο οποίο μία δασκάλα, με γνωριμίες προφανώς στο Προεδρικό -μέχρι και εδώ θέλει μέσον το πράγμα- η οποία αποφάσισε να βάλει τα παιδιά να κάνουν αυτό το έθιμο και εκείνα πήγαν στο Προεδρικό να το δείξουν.
Ειρήσθω εν παρόδω, το εάν ο Πρόεδρος και η σύζυγός του νηστεύουν είναι δικό τους θέμα αλλά και δικαίωμά τους, και οφείλω να πω ότι ούτε… προμήνυμα κακών που θα μας βρουν το θεωρώ, ούτε κάτι άλλο. Θεωρώ μάλιστα πολύ άκομψο το να σχολιάζεται στον Τύπο και αλλού κάτι τόσο προσωπικό.
Λέξη κλειδί: προσωπικό. Η θρησκεία, όπως και η αθεΐα είναι ζήτημα προσωπικό. Είναι δικαίωμα όπως η κάθε πεποίθηση και η κάθε άποψη, νοουμένου ότι δεν καλεί στον περιορισμό των δικαιωμάτων των άλλων. Το εάν σήμερα υπάρχει -και υπάρχει αναμφιβόλως- μια απαράδεκτη ειδικά για ευρωπαϊκές χώρες κατάσταση όσον αφορά τα δικαιώματα των άθεων και των αλλόθρησκων, ειδικά στην εκπαίδευση, αυτό δεν πρόκειται να επιλυθεί με φωνές για να περιοριστούν τα δικαιώματα των ορθοδόξων. Επιλύεται, και πρέπει να επιλυθεί, με την προώθηση του σεβασμού στα πιστεύω των άλλων.
Όταν μια δασκάλα ή ένας δάσκαλος, εδώ πολλές δασκάλες και πολλοί δάσκαλοι, ίσως και οι περισσότεροι θεωρούν ότι δικαιούνται λ.χ. να σηκώνουν όλα τα παιδιά την ώρα της προσευχής -που εγώ δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να γίνεται στην τάξη αλλά έστω- αυτό σαφώς παραβιάζει τα δικαιώματα των υπολοίπων και των οικογενειών τους. Με τον ίδιο τρόπο που το κάνει η επιμονή στην κατήχηση μέσω των θρησκευτικών η οποία έχει κριθεί παράνομη από το ίδιο μας το κράτος (!..) επειδή ένα βαθύ κράτος θεολόγων και άλλων το επιβάλλει, όχι για λόγους πίστης αλλά για λόγους διατήρησης εκπαιδευτικών κεκτημένων για τους ίδιους.
Εάν επιβάλλεται να υπάρξει μια συζήτηση αυτή αφορά όλα αυτά αλλά και πολλά άλλα. Αφορά π.χ. το αδιανόητο το οποίο έγινε προ μερικών ετών, την αύξηση των ωρών διδασκαλίας των θρησκευτικών με ταυτόχρονη μείωση των ωρών που αφορούσαν τις επιστήμες, αφορά το ελεύθερο που παρέχεται σε θεολόγους να εκτονώνουν τη μισαλλοδοξία τους, είτε πρόκειται για τους άθεους, είτε τους καθολικούς και άλλα δόγματα, είτε για τους μουσουλμάνους, πολλές φορές με τα παιδιά των άθεων, των Μαρωνιτών, των Αρμενίων ή και των μουσουλμάνων στις τάξεις να τα ακούνε ενώπιον των συμμαθητών τους και μια τεράστια λίστα προβλημάτων για τα οποία έγραψα πολλές φορές: από τον υποχρεωτικό εκκλησιασμό και τα προσκυνήματα λειψάνων μέχρι την άρνηση διευθυντών και καθηγητών να δεχθούν ότι γονείς είναι άθεοι και δεν θέλουν τα παιδιά τους να παρακολουθούν ιστορίες για αγρίους, κολάσεις και διάφορα άλλα, ενίοτε και από διαταραγμένους εκπαιδευτικούς.
Όλα αυτά θα μπορούσαν μια χαρά να ρυθμιστούν εάν η πολιτεία ωρίμαζε τόσο ώστε να διασφαλίσει τον απόλυτο σεβασμό των πιστεύω του καθενός, με τρόπο που ούτε το κυρίαρχο ρεύμα να μην επιβάλλεται σε όλα τα άλλα στη λογική της «ορθόδοξης χώρας», ούτε και οι υπόλοιποι να αντιδρούν ζητώντας να παραγκωνιστούν τα πιστεύω της πλειοψηφίας. Εάν οι ορθόδοξοι θέλουν τα παιδιά τους να κοινωνούν και να προσκυνούν λείψανα ή οτιδήποτε άλλο, έχουν κάθε δικαίωμα. Αυτό που υπάρχει και πρέπει να υπάρχει ως αίτημα είναι λ.χ. να υποχρεούται το σχολείο για το οποίο όλοι φορολογούνται να δίδει τη δυνατότητα σε όλους τους υπόλοιπους να εξαιρούνται, σεβόμενοι και τον κοσμικό χαρακτήρα που θα έπρεπε να έχει η εκπαίδευση, αλλά και κυρίως την ισοπολιτεία.
Εάν μια ομάδα παιδιών ήθελε να πάει στον Πρόεδρο να κάνει αυτό το σκετσάκι -ξέρω ότι δεν θα αρέσει σε πολλούς ο χαρακτηρισμός αλλά για εμένα τέτοιο ήταν και δεν ξέρω πώς αλλιώς να το πω με δεδομένο ότι δεν είμαι και χριστιανός- τότε καλά έκανε. Εάν ο ΠτΔ θέλει να νηστεύει ή έκρινε σκόπιμο να πάει την ίδια μέρα και στο Άγιο Λάζαρο στη Λάρνακα, όπως και η Πρόεδρος της Βουλής, και πάλι καλά έκανε.
Ο ΠτΔ είναι ορθόδοξος και θρησκεύεται. Και μακάρι μια μέρα να είμαστε ως κοινωνία τόσο ώριμη που να μπορούμε να εκλέξουμε έναν αλλόθρησκο, μια ανύπαντρη ή έναν άθεο ή έναν γκέι ΠτΔ ή μία λεσβία οι οποίοι θα ζουν μόνοι τους ή με το σύντροφό τους στο Προεδρικό. Φοβάμαι ότι απέχουμε έτη φωτός ακόμα και από το «ανύπαντρη/ος». Χήρος το πολύ, και αυτό πάλι θα είναι θέμα φοβάμαι.
Κοντολογίς, ο τρόπος για να διεκδικήσουμε τη συμπερίληψη η οποία βασίζεται στην απλή δικαιοσύνη σε μια δημοκρατία και τίποτα άλλο, δεν είναι με το να ζητούμε να μην κάνει το άλφα ή το βήτα ο όποιος ορθόδοξος Πρόεδρος, αλλά να απαιτούμε συνεχώς να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται και εκείνος και όλοι οι άλλοι πως, παράλληλα με τον σεβασμό των δικαιωμάτων της πλειονότητας, υπάρχει, ειδικά σε ένα κοσμικό και ανεξίθρησκο (τάχα) κράτος, απόλυτη υποχρέωση για σεβασμό των δικαιωμάτων όλων των άλλων.
Αυτή η θλιβερή κατάσταση, είμαι υποχρεωμένος να υπενθυμίσω, δεν άλλαξε ούτε κατ’ ελάχιστον επί των ημερών του πρώτου και μοναδικού αριστερού και κομμουνιστή Προέδρου που είχαμε, ο οποίος από εκεί που διακήρυττε ότι ήταν άθεος και βάφτισε τα παιδιά του «επειδή έτσι συνηθίζεται» (sic), είχε γίνει για πολιτικούς και μόνο λόγους πιστή κόπια της κυρίας Πιστούς και έριχνε αβέρτα σταυροκόπημα μπροστά στις εικόνες με «ευλάβεια» δακρύζοντας. Πέρασε και δεν άγγιξε η Αριστερά πέντε χρόνια το θέμα.
Όπως τίποτα δεν άλλαξε αργότερα όταν επίσημο δόγμα του κράτους έγιναν οι αρπαχτές και η λαμογιά, στις μέρες του διαδόχου του, με την τεράστια εικόνα μάλιστα σε περίοπτη θέση στην αίθουσα του Υπουργικού. Δεν ξέρω ποιος από τους δύο ήταν πιο υποκριτής τελικά σ’ αυτό. Είμαι όμως βέβαιος ότι και δύο ήταν άθεοι με τον τρόπο τους. Ο δε Αναστασιάδης, βλέποντας ότι δέκα χρόνια δεν έπεσε ο κεραυνός να τον κάψει, αν δεν ήταν άθεος σίγουρα θα έγινε.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, λοιπόν, έχει κάθε δικαίωμα και να πιστεύεικαι να νηστεύει αλλά και να δέχεται ως ορθόδοξος που είναι παιδιά ορθοδόξων και στο Προεδρικό, να απευθύνει διάγγελμα για το Πάσχα ή...
Αυτό που δεν δικαιούται, είναι να επιτρέψει να διαιωνίζεται μία κατάσταση η οποία επί της ουσίας θέτει τους μη ορθόδοξους σε δεύτερη μοίρα και μάλιστα μόνιμα. Ανάμεσα στα δύο αυτά πράγματα υπάρχει μια λεπτή γραμμή την οποία πολλές φορές οι πραγματικά θρήσκοι άνθρωποι είναι πολύ καλύτερα σε θέση να τη διακρίνουν.
Το θέμα είναι εάν θέλουν και πώς θα ανταποκριθούν. Και αυτό δεν είναι θρησκευτικό θέμα. Είναι εξόχως πολιτικό. Όπως βέβαια είναι και θέμα ηγετικής επάρκειας, κάτι που θα κριθεί εκ του αποτελέσματος μαζί με τα άλλα.
